Τηλεσχολείο Ψαλτικής Μάθημα 06

Ιάκωβος Ναυπλιώτης: ηχογραφήσεις Kalan Müzik

ΘΡΟΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ 30 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2008

Η σχέση των νέων με την ψαλτική τέχνη

Ο Πρωτοψάλτης του Μητροπολιτικού ναού Λιβαδειάς Ηλίας Στάθης μιλάει για τη σχέση των νέων με την εκκλησιαστικό τρόπο ζωής και τη ψαλτική τέχνη.

http://www.pemptousia.gr/video/i-schesi-ton-neon-me-tin-psaltiki-techni/

Βυζαντινά Μελωδήματα-Παναγιώτης Κουντουρούδης

Τηλεσχολείο Ψαλτικής-Μάθημα 04

Τηλεσχολείο Ψαλτικής Μάθημα 03

Τηλεσχολείο Ψαλτικής-Μάθημα 05

Βυζαντινά Μελωδήματα-Παπαδάσκαλος Κωνσταντίνος Κώστας-β΄ μέρος

Βυζαντινά Μελωδήματα-Παπαδάσκαλος Κωνσταντίνος Κώστας α΄ μέρος

Βυζαντινά Μελωδήματα Μιχάλης Καλαϊτζής α΄ μέρος

Τιμώντας την μνήμη του Κωνσταντίνου Σαΐτη (Η τελευταία ομιλία του)

Εις ένδειξη τιμής και σεβασμού στη μνήμη του αείμνηστου Κωνσταντίνου Σαΐτη αναρτούμε την τελευταία ομιλία του στο 6ο Διεθνές Συνέδριο του Ιδρύματος Βυζαντινής Μουσικολογίας με τίτλο: Οι τρεις Διδάσκαλοι: Χρύσανθος, Γρηγόριος, Χουρμούζιος και η Νέα Μέθοδος Σημειογραφίας. 200η επέτειος: 1814/15-2015». Θέμα της ομιλίας του είναι: ''Το Λέσβιο σύστημα και η Νέα Μέθοδος''.

http://www.pemptousia.gr/video/apocheretontas-ton-konstantino-sa%ce%90ti-i-teleftea-omilia-tou/

Τηλεσχολείο ψαλτικής Mάθημα 02

Τηλεσχολείο Ψαλτικής Μάθημα 01

Βυζαντινά Μελωδήματα-Αθανάσιος Καλαφάτης

Ο ιεροψαλτικός κόσμος αποχαιρετά τον Κωνσταντίνο Σαΐτη

Με συντετριμμένη καρδία ο ιεροψαλτικός κόσμος αποχαιρετά  το Λαμπαδάριο του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού  Λαρίσης Αγίου Αχιλλίου  Κωνσταντίνο Σαΐτη. Ο αλησμόνητος Κωνσταντίνος εκοιμήθη εν Κυρίω, ύστερα από τροχαίο ατύχημα που σημειώθηκε το βράδυ της 12ης Νοεμβρίου στα Μάλγαρα της Θεσσαλονίκης. Η εξόδιος ακολουθία θα ψαλεί αύριο Σάββατο στις 10 το πρωί από τον Ιερό Ναό του Αγίου Αχιλλίου.

 

Σύμφωνα με το ανακοινωθέν της Ιεράς Μητροπόλεως Λαρίσης: «Ο μακαριστός Κωνσταντίνος γεννήθηκε στην Λάρισα στις 19 Ιουνίου 1979 και ανετράφη εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου, υπό των ευσεβών γονέων του. Από μικράς ηλικίας αγάπησε και σπούδασε την βυζαντινή μουσική και υπήρξε μαθητής εκλεκτών Ιεροψαλτών και κυρίως ο καλύτερος μαθητής του Άρχοντος Πρωτοψάλτου της Λάρισας κ. Κυριαζή Δασκαλούδη, μαζί με τον οποίο συνυπηρέτησαν επί πολλά συναπτά έτη, στον Μητροπολιτικό Ιερό Ναό του αγίου Αχιλλίου.

Εσπούδασε επιμελώς την ιερά επιστήμη της Θεολογίας και έλαβε πολλές τιμητικές διακρίσεις σε όλους τους τομείς της ακαδημαϊκής του πορείας. Υπήρξε πτυχιούχος της Σχολής βυζαντινής μουσικής σχολής ¨Ο Άγιος Αχίλλιος¨, πτυχιούχος της Ανωτέρας Εκκλησιαστικής Σχολής Θεσσαλονίκης και της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης, ενώ κατέστη με βαθμό άριστα και κάτοχος δύο μεταπτυχιακών διπλωμάτων στην Μουσικολογία και ετύγχανε Υποψήφιος Διδάκτωρ στον τομέα Βυζαντινής Μουσικολογίας και Ψαλτικής τέχνης της ίδιας Θεολογικής Σχολής.

Ακόμη ευρίσκετο επί πτυχίω και στο τμήμα επιστημών προσχολικής αγωγής και εκπαιδεύσεως του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ενώ ομιλούσε απταίστως Αγγλικά, Γερμανικά και Ρωσσικά. Ασχολήθηκε ενεργά και με τον αθλητισμό στον οποίο σημείωσε και εκεί πολλές και υψηλές διακρίσεις.

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιγνάτιος, ο οποίος γνώρισε εκ της νεότητός του τον αλησμόνητο Κωνσταντίνο, τον ηγάπησε υπερβολικά και τον χειροθέτησε Αναγνώστη και Ιεροψάλτη την Κυριακή της Ορθοδοξίας του 2006 μαζί με τον Άρχοντα Πρωτοψάλτη και Διδάσκαλο Κυριαζή Δασκαλούδη, ενώ του ανέθεσε και καθήκοντα Λαμπαδαρίου του Μητροπολιτικού Ιερού Ναού, Κατηχητού της τοπικής Εκκλησίας και Καθηγητού της Σχολής βυζαντινής μουσικής σχολής ¨Ο Άγιος Αχίλλιος¨ καθώς και Εισηγητού των ειδικών Λειτουργικών Σεμιναρίων και του Φροντιστηρίου Κατηχητών της Ιεράς Μητροπόλεως.

Διετέλεσε ακόμη υπεύθυνος πολλών ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών, καθηγητής στην μέση Εκπαίδευση και στο 2ο ΙΕΚ Λάρισας, διακεκριμένος εισηγητής σε πολλά θεολογικά συνέδρια και γενικώς όπου ακόμη υπηρέτησε ή διηκόνησε άφησε μνήμη αγαθού ανδρός, μάχιμου και σπουδαίου Θεολόγου, λαμπρού Μουσικοδιδασκάλου και πιστού τέκνου της Εκκλησίας, την οποία υπερηγάπησε.

Το αιφνίδιο και τραγικό γεγονός βύθισε όλη την τοπική κοινωνία της Λάρισας σε βαθύ πένθος και κυρίως όλο τον Ιεροψαλτικό κόσμο της πατρίδός μας σε θλίψη και στενοχωρία.
Η εξόδιος ακολουθία του μεταστάντος θα ψαλεί το Σάββατο 14 Νοεμβρίου 2015 στις 10.00 από τον Μητροπολιτικό Ιερό Ναό του Αγίου Αχιλλίου Λαρίσης, όπου διηκόνησε το ιερό αναλόγιο από της παιδικής του ακόμη ηλικίας για περισσότερο από 20 έτη.»

Ας είναι αιωνία και άληστος η μνήμη αυτού.

 

http://www.pemptousia.gr/2015/11/o-ieropsaltikos-kosmos-apochereta-ton-konstantino-sa%ce%90ti/

 

http://www.imlarisis.gr/?p=11839

 

Από την Κωνσταντινούπολη στα αναλόγια του Πειραιά

Ο Πρωτοψάλτης Κωνσταντίνος Μαφίδης καταθέτει στον φακό της Πεμπτουσίας τα βιώματα και τις πρώτες του εμπειρίες στα αναλόγια του Πειραιά μετά την απέλασή του από την Κωνσταντινούπολη.

http://www.pemptousia.gr/video/apo-ti-konstantinoupoli-sta-analogia-tou-pirea/ 

Μέγαν εύρατο...Απολυτίκιο Αγ. Δημητρίου - Θρ. Στανίτσας

Μεγάλη η σημερινή εορτή του Αγίου Δημητρίου, πολλοί οι εορτάζοντες ναοί στην περιοχή μας, όπου οι συνάδελφοι ιεροψάλτες και οι βοηθοί αυτών πλαισιώσαμε τα αναλόγια, ώστε οι ύμνοι να αποδοθούν κατά τον καλύτερο τρόπο. Ευχόμαστε όλοι να έχουμε την ευλογία του Αγίου, ιδιαίτερα οι εορτάζοντες.
Η μνήμη μας όμως στρέφεται και στον αείμνηστο άρχοντα πρωτοψάλτη της Μ.τ.Χ.Ε. Θρασύβουλο Στανίτσα, ο οποίος εκλέησε το ψαλτήρι του Αγίου Δημητρίου Αμπελοκήπων στην Αθήνα για 15 χρόνια και άφησε εποχή, διδάσκοντας Αθηναίους (και λοιπούς αδελφούς) το πολίτικο ύφος. Ευτυχώς μέσῳ των πολλών ηχογραφήσεων έχουν διασωθεί τα ανεπανάληπτα αυτά ακούσματα. Ας απολαύσουμε στο βίντεο το σημερινό απολυτίκιο "Μέγαν εύρατο...".


http://psaltodia.blogspot.gr/2015/10/blog-post_26.html

Ακολουθία του Νυμφίου 17 4 2011 - Νίκος Σαμαρόπουλος

Η τέχνη της ψαλτικής στο Άγιον Όρος κατά τους νεότερους χρόνους (1814 και δώθε)

Ο Γέροντας της Καλύβης Αγίων Αναργύρων Νέας Σκήτης Μοναχός Δαμασκηνός μιλάει για τη νεότερη ψαλτική παράδοση στο Άγιον Όρος μετά της καθιέρωση της Νέας Μεθόδου (1814).

http://www.pemptousia.gr/video/i-techni-tis-psaltikis-sto-agion-oros-kata-tous-neoterous-chronous-1814-ke-dothe/

SPOT Τηλεσχολείο Ψαλτικής-Νέα εκπομπή- Τετάρτη 14/10 στις 20:00

Κωνσταντίνος Μαφίδης: Ψαλτικά βιώματα από την Κωνσταντινούπολη

Ο σεβαστός δάσκαλος της πατριαρχικής ψαλτικής παραδόσεως Κωνσταντίνος Μαφίδης καταθέτει στο φακό της Πεμπτουσίας εμπειρίες από τη ψαλτική ατμόσφαιρα της Κωνσταντινούπολης.

http://www.pemptousia.gr/video/psaltika-viomata-apo-tin-konstantinoupoli/

Οι φθόγγοι της βυζαντινής εκκλησιαστικής μουσικής

Τα ονόματα των εφτά  φθόγγων της βυζαντινής εκκλησιαστικής μουσικής αποτελούνται από τα 7 πρώτα γράμματα της αλφαβήτου. Οι μελετητές της βυζαντινής μουσικής μετασχημάτισαν τα γράμματα αυτά σε εύηχες συλλαβές, έτσι το Α έγινε πΑ, το Β έγινε Βου, το Γ έγινε Γα, το Δ έγινε Δι, το Ε έγινε κΕ, το Ζ έγινε Ζω και το Η έγινε Νη, με βάση την πιο κάτω ακροστιχίδα:

Πάλαι ήμαρτεν Αδάμ, εμακρύνθη του Θεού. βουληθείς δ’ ο Πλαστουργός, δούλου δέχεται μορφήν, γάλα πίνει εκ μητρός• εις μετάνοιαν καλεί, Διδαχών σκορπίζει φως, θαύματα πολλά ποιεί• κεφαλήν δ’ εχθρού πατεί, νεκρωθείς και αναστάς, ζωοδότης ων Θεός• και καλεί εις μέλλουσαν ζωήν νηπενθή πιστούς καλεί, όπου πρώτος εισελθών πάσαν έλαβεν αρχήν παρά του Θεού Πατρός.

Τον αρχαίο καιρό αμάρτησε ο Αδάμ, απομακρύνθηκε από το Θεό• αποφασίζοντας δε ο Δημιουργός, δούλου παίρνει μορφή, γάλα πίνει από τη μητέρα• σε μετάνοια καλεί, των διδαχών σκορπίζει το φως, θαύματα πολλά επιτελεί• ενώ την κεφαλή του εχθρού πατά, αφού νεκρώθηκε και αναστήθηκε, όντας ζωοδότης Θεός• και προσκαλεί στη μέλλουσα ζωή χωρίς πένθος φωνάζει τους πιστούς, όπου ο πρώτος εισερχόμενος όλη ανάλαβε την εξουσία από τον Πατέρα Θεό.

http://web.archive.org/web/20080223104308/http://forum.athos.gr/index.php/topic,442.0.html

Απευθείας Μετάδοση - Πατριαρχική Θ. Λειτουργία στην Αγία Σοφία Θεσ/νίκης...

Κωνσταντίνος Μαφίδης: Αναμνήσεις από τους Πρωτοψάλτες και τα αναλόγια της Κωνσταντινούπολης

Ο Πρωτοψάλτης Κωνσταντίνος Μαφίδης μιλάει για τα ψαλτικά του βιώματα στα αναλόγια της Κωνσταντινούπολη.

http://www.pemptousia.gr/video/anamnisis-apo-tous-protopsaltes-ke-ta-analogia-tis-konstanantinoupolis/

Κωνσταντίνος Μαφίδης: Αναμνήσεις και βιώματα από την Πατριαρχική ψαλτική παράδοση

Ο Πρωτοψάλτης Κωνσταντίνος Μαφίδης καταθέτει στο φακό της «Πεμπτουσίας» την εμπειρία του από τη μαθητεία του στην πατριαρχική ψαλτική παράδοση και τους μεγάλους Πρωτοψάλτες της Κωνσταντινούπολης.

http://www.pemptousia.gr/video/anamnisis-ke-viomata-apo-tin-patriarchiki-psaltiki-paradosi/

Σταμάτιος Κίσσας: Η μεγάλη μουσική παράδοση της Κωνσταντινούπολης

Ο Πρωτοψάλτης του Ιερού Ναού Παναγίας Φανερωμένης Βουλιαγμένης Σταμάτιος Κίσσας μιλάει για την ψαλτική παράδοση της Κωνσταντινούπολης και τα πρώτα του βήματα στην ιερά τέχνη του αναλογίου.

http://www.pemptousia.gr/video/i-mousiki-paradosi-tis-konstantinoupolis/

ΘΕΟΤΟΚΕ ΠΑΡΘΕΝΕ, ήχος πλ. α΄ - Βυζαντινός χορός Ιεροψαλτών της Θεσσαλονίκης

ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙΝ, ήχος πλ. α΄ - Βυζαντινός χορός Ιεροψαλτών της Θεσσαλονίκης

Το Λέσβιο μουσικό σύστημα

Ο Επίκουρος Καθηγητής της Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Κρήτης Μιχαήλ Στρουμπάκης, παρουσιάζει το θέμα: ''Λέσβιον σύστημα ή Νέα Μέθοδος''. Η επιβίωση του Λέσβιου Συστήματος, κατά τον Κ΄αιώνα''.Πρόκειται για εισήγηση που πραγματοποιήθηκε στο Διεθνές Μουσικολογικό και Ψαλτικό Συνέδριο υπό τον τίτλο: ''Η Βυζαντινή Μουσική μέσα από την Νέα Μέθοδο Γραφής 1814-2014'', που έλαβε χώρα στη Θεσσαλονίκη από 30 Οκτωβρίου έως 1 Νοεμβρίου 2014.

http://www.pemptousia.gr/video/lesvion-sistima-i-nea-methodos/

Ύφος και ήθος στην διακονία του Ιεροψάλτη

Ο Πρωτοψάλτης του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού Λιβαδειάς Ηλίας Στάθης μιλάει για τις έννοιες ύφος και ήθος στην ψαλτική τέχνη.

http://www.pemptousia.gr/video/ifos-ke-ithos-stin-diakonia-tou-ieropsalti/

Η τέχνη της οργάνωσης και διεύθυνσης ψαλτικών χορωδιών

Ο Πρωτοψάλτης του Ιερού Μητροπολιτικού ναού Εισοδίων της Θεοτόκου Λιβαδειάς Ηλίας Στάθης ομιλεί για την εμπειρία του από τη διδασκαλία και οργάνωση ψαλτικού χορού στα πλαίσια λατρευτικών και εξωλατρευτικών εκδηλώσεων στην Ιερά Μητρόπολη Θηβών και Λεβαδείας.

http://www.pemptousia.gr/video/i-organosi-ke-diefthinsi-psaltikon-chorodion/2/?scat=-1325

Από τον Ιερώνυμο Τραγουδιστή στον Χρύσανθο εκ Μαδύτων

Ο Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Μουσικών Σπουδών Ιονίου Πανεπιστημίου, Ευστάθιος Μακρής παρουσιάζει το θέμα: ''Από τον Ιερώνυμο Τραγουδιστή στον Χρύσανθο εκ Μαδύτων. Προσπάθειες μεταρρύθμισης της βυζαντινής σημειογραφίας και μουσικής θεωρίας''. Πρόκειται για εισήγηση που πραγματοποιήθηκε στο Διεθνές Μουσικολογικό και Ψαλτικό Συνέδριο υπό τον τίτλο: ''Η Βυζαντινή Μουσική μέσα από την Νέα Μέθοδο Γραφής 1814-2014'', που έλαβε χώρα στη Θεσσαλονίκη από 30 Οκτωβρίου έως 1 Νοεμβρίου 2014.

http://www.pemptousia.gr/video/apo-ton-ieronimo-tragoudisti-sto-chrisantho-ek-maditon/

Σύγκριση της Νέας Μεθόδου με την παλαιά παρασημαντική από τον Γεώργιο Βιολάκη

Ο Δρ. Θεολογίας Διονύσιος Ανατολικιώτη παρουσιάζει το θέμα: ''Η σύγκριση της Νέας Μεθόδου προς της παλαιάν παρασημαντικήν της Εκκλησιαστικής μουσικής υπό του πρωτοψάλτου Γεωργίου Βιολάκη᾽᾽. Πρόκειται για εισήγηση που πραγματοποιήθηκε στο Διεθνές Μουσικολογικό και Ψαλτικό Συνέδριο υπό τον τίτλο: ''Η Βυζαντινή Μουσική μέσα από την Νέα Μέθοδο Γραφής 1814-2014'', που έλαβε χώρα στη Θεσσαλονίκη από 30 Οκτωβρίου έως 1 Νοεμβρίου 2014.

http://www.pemptousia.gr/video/sigkrisi-tis-neas-methodou-me-tin-palea-parasimantiki-apo-ton-georgio-violaki/

Κωνσταντίνος Μαφίδης: Τα πρώτα βήματα στην πατριαρχική ψαλτική παράδοση

Ο πολιός και σεβαστός Πρωτοψάλτης Κωνσταντίνος Μαφίδης μιλάει για την μαθητεία του στα πατριαρχικά αναλόγια και τα πρώτα βήματα στην πατριαρχική ψαλτική παράδοση.

http://www.pemptousia.gr/video/ta-prota-vimata-stin-patriarchiki-psaltiki-paradosi/

Μιλτιάδης Παππάς: Η οντολογία της Μεταρρύθμισης του 1814

Ο Δρ Μουσικολογίας Μιλτιάδης Παππάς παρουσιάζει το θέμα: '' Η οντολογία της Μεταρρύθμισης του 1814''. Πρόκειται για εισήγηση που πραγματοποιήθηκε στο Διεθνές Μουσικολογικό και Ψαλτικό Συνέδριο υπό τον τίτλο: ''Η Βυζαντινή Μουσική μέσα από την Νέα Μέθοδο Γραφής 1814-2014'', που έλαβε χώρα στη Θεσσαλονίκη από 30 Οκτωβρίου έως 1 Νοεμβρίου 2014.

http://www.pemptousia.gr/video/i-ontologia-tis-metarrithmisis-tou-1814/

https://player.vimeo.com/video/136295791?title=0&byline=0&portrait=0

ΜΟΡΦΕΣ ΚΑΙ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΨΑΛΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ 18 7 2015

Ο τέταρτος των Τριών της Νέας Μεθόδου

Ο Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Μουσικών Σπουδών Αθηνών Θωμάς Αποστολόπουλος μιλάει για το θεωρητικό, εξηγητικό και συνθετικό έργο του κορυφαίου και τελευταίου θεωρητικού του παλαιού συστήματος βυζαντινής μουσικής σημειογραφίας, Απόστολου Κώνστα του Χίου.
http://www.pemptousia.gr/video/o-tetartos-didaskalos-tis-neas-methodou-tou-1814-apostolos-konstas-o-chios/

Το φαινόμενο της εξήγησης της βυζαντινής μουσικής σημειογραφίας

Ο Καθηγητής της Βυζαντινής Μουσικολογίας και Ψαλτικής Αντώνιος Αλυγιζάκης μιλάει για το φαινόμενο της εξήγησης της παλαιάς βυζαντινής σημειογραφίας στο σύστημα της Νέας Μεθόδου του 1814.
http://www.pemptousia.gr/video/101581/

Η ψαλτική τέχνη συνοδοιπορούσα στην εσχατολογική πορεία της Εκκλησίας

Ο Επίκουρος Καθηγητής της Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθηνών Κωνσταντίνος Καραγκούνης αναπτύσσει το θέμα ''...ωμολόγουν ψάλλοντες...''. Η από της Νέας Μεθόδου και εντεύθεν Ψαλτική Τέχνη συνοδοιπορούσα στην εσχατολογική πορεία της Εκκλησίας''. στα πλαίσια του Διεθνούς Μουσικολογικού και Ψαλτικού Συνεδρίου με τίτλο: ''Η Βυζαντινή Μουσική μέσα από την Νέα Μέθοδο Γραφής 1814-2014'' που έλαβε χώρα στη Θεσσαλονίκη από 30 Οκτωβρίου έως 1 Νοεμβρίου 2014.

http://www.pemptousia.gr/video/i-psaltiki-techni-sinodiporousa-stin-eschatologiki-poria-tis-ekklisias/

Βυζαντινά Μελωδήματα Αντώνιος Πατρώνας Β΄ μέρος

Βυζαντινά Μελωδήματα Αντώνιος Πατρώνας Α' μέρος

ΜΟΥΣΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ - Β. ΔΑΣΚΑΛΟΥΔΗΣ (Νικήσιανη)

Βυζαντινά Μελωδήματα-Ευάγγελος Νανάκος Β΄ μέρος

Βυζαντινά Μελωδήματα-Χρήστος Τσιμερίκας-β΄ μέρος

Βυζαντινά Μελωδήματα-Χρήστος Τσιμερίκας-α΄ μέρος

Βυζαντινά Μελωδήματα-Ευάγγελος Νανάκος α΄μέρος

Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΜΑΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

ΕΝ ΨΑΛΜΟΙΣ ΚΑΙ ΥΜΝΟΙΣ 27 6 2015

   

http://peradio.com/index.php/program/savvato

Σκέψεις και προτάσεις για την ψαλτική τέχνη με αφορμή τη Νέα Μέθοδο του 1814 - Χ.Ταλιαδώρος

Ο Άρχων Πρωτοψάλτης της του Θεού Σοφίας Θεσσαλονίκης Χαρίλαος Ταλιαδώρος καταθέτει την πολυετή εμπειρία του και τις σκέψεις του για τη Νέα Μέθοδο του 1814 στο Διεθνές Μουσικολογικό και Ψαλτικό Συνέδριο με τίτλο «H Βυζαντινή Μουσική μέσα από την Νέα Μέθοδο Γραφής (1814-2014). Καθιέρωση – Προβληματισμοί – Προοπτικές», που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη από 30 Οκτωβρίου έως 1 Νοεμβρίου 2014.

http://www.pemptousia.gr/video/charilaos-taliadoros/ 

Το ”Εργαστήρι Ψαλτικής” στην επετειακή συνάντηση εκκλησιαστικών βυζαντινών χορωδιών

Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 200 ετών από την καθιέρωση της Νέας Μεθόδου αναλυτικής σημειογραφίας, ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Ιεροψαλτών Ελλάδος πραγματοποίησε την επετειακή συνάντηση Εκκλησιαστικών Βυζαντινών Χορωδιών με τίτλο «ΠΟΛΥΤΡΟΠΩΣ ΟΜΟΤΡΟΠΟΙ ΤΗ ΘΕΙΑ ΤΕΧΝΗ ΠΡΟΣΚΑΡΤΕΡΟΥΜΕΝ». Η εκδήλωση έλαβε χώρα στο Αμφιθέατρο του Πολεμικού Μουσείου των Αθηνών και είχει τεθεί υπό την αιγίδα του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών & πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου του Β”. Ο Χορός Ψαλτών Εργαστήρι Ψαλτικής υπό την διεύθυνση του Αθανασίου Παϊβανά ψάλει μέλη κατά το ύφος ερμηνείας του αειμνήστου Θρασυβούλου Στανίτσα.

http://www.pemptousia.gr/video/to-ergastiri-psaltikis-stin-epetiaki-sinantisi-ekklisiastikon-chorodion/

Ακούσματα από την ψαλτική παράδοση του Αγίου Όρους

Ο Πρωτοψάλτης του Πρωτάτου Μοναχός Ιάκωβος, ψάλει μέλη της αγιορείτικης παραδόσεως σε συναυλία βυζαντινών χορωδιών που πραγματοποιήθηκε στο Αμφιθέατρο του Πολεμικού Μουσείου Αθηνών.

http://www.pemptousia.gr/video/agioritiki-psaltiki-paradosi-gerontas-iakovos-kareotis/

Ο άοκνος θεράπων της ιεροψαλτικής τέχνης στο Μητροπολιτικό ναό Λιβαδειάς Ηλίας Στάθης

Ο Πρωτοψάλτης του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού Εισοδίων της Θεοτόκου Λιβαδειάς Ηλίας Στάθης μιλάει για την τεσσαρακονταετή ιεροψαλτική διακονία του.

http://www.pemptousia.gr/video/o-aoknos-therapon-tis-ieropsaltikis-technis-ston-mitropolitiko-nao-livadias/

Πανήγυρις των αγιορειτών αγίων στο Πρωτάτο

Την Σύναξη των Οσίων Αγιορειτών Πατέρων εορτάστηκε με ιερά αγρυπνία στο Πρωτάτον παρουσία των αντιπροσώπων των Ιερών Μονών, κελλιωτών μοναχών και φιλοαγιορειτών προσκυνητών. Φέτος η εορτή των αγιορειτών αγίων έλαβε ιδιαίτερη λαμπρότητα λόγω της αγιοκατατάξεως στη χορεία των αγιορειτών αγίων των συγχρόνων οσίων Πορφυρίου και Παϊσίου.

Κατά τη διάρκεια της αγρυπνίας αναγνώστηκε από τον αρχιγραμματέα της Ιεράς Κοινότητος Ιερομ. Θεόφιλο Παντοκρατορινό η πράξη αγιοκατάταξης των συγχρόνων αγιορειτών αγίων Πορφυρίου και Παϊσίου, το άκουσμα της οποίας επλήρωσε με ιερή συγκίνησης τις καρδιές των αγιορειτών πατέρων οι οποίοι έγιναν αυτόπτες και αυτήκοοι της αγιότητας των δύο οσιακών μορφών. Η αγρυπνία τελέστηκε παρουσία της απερχόμενης Ιεράς Επιστασίας και του Πρωτεπιστάτου Γέροντα Συμεών Διονυσιάτη, ο οποίος παρέδωσε την επιστασία σήμερα στον νέο Πρωτεπιστάτη Γέροντα Παύλο Λαυρεώτη.

http://www.pemptousia.gr/2015/06/panigiris-ton-agioriton-agion-sto-protato/

ΕΝ ΨΑΛΜΟΙΣ ΚΑΙ ΥΜΝΟΙΣ 13 6 2015

Πάτερ θεόφρον Ονούφριε

Τή ΙΒ' τού αυτού μηνός, Μνήμη τού Οσίου Πατρός ημών Ονουφρίου τού Αιγυπτίου.

Εις τούς Αίνους, ψάλλομεν Στιχηρά προσόμοια γ' δευτερούντες τό α'.

Ήχος πλ. δ'
Ω τού παραδόξου θαύματος
Πάτερ θεόφρον Ονούφριε, τού Ηλιού μιμητής, χρηματίσας εν πνεύματι, μετανάστης γέγονας, τής τού κόσμου συγχύσεως, σαρκός ορέξεις απαρνησάμενος, καί έν ερήμω συναυλιζόμενος, χαίρων μακάριε, τήν ψυχήν επτέρωσας, πρός ουρανόν, ένθα τό πολίτευμα, σαφώς εκέκτησο.

Ταίς αυτού αγίαις πρεσβείαις, ο Θεός, ελέησον ημάς. Αμήν.

ΙΕΡΑ ΠΑΝΗΓΥΡΗ ΣΤΗΝ Ι.Μ. ΟΣΙΟΥ ΟΝΟΥΦΡΙΟΥ

Ακολουθία του Αγίου ενδόξου Νεομάρτυρος Ζαφειρίου

Εποιήθη εν Αγίω Όρει του Αθωνος

υπό

Αθανασίου ιερομονάχου Σιμωνοπετρίτου,

Υμνογράφου της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας.

* Άγιον Όρος Αθως * ιβια΄ * 2011 *

ΤΗ ΙΑ΄ ΤΟΥ ΜΗΝΟΣ ΙΟΥΝΙΟΥ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ

ΕΝΔΟΞΟΥ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΖΑΦΕΙΡΙΟΥ

 

* * *

ΕΙΣ ΤΟΝ ΕΣΠΕΡΙΝΟΝ

Ιστώμεν στίχους Ϛ΄ και ψάλλομεν στιχηρά προσόμοια.

Ήχος.α΄.Των ουρανίων ταγμάτων.

Της εν Χριστώ ευσεβείας, μάρτυς Ζαφείριε,

ακλόνητος εδείχθης, και στερρός θεολόγος,

αισχύνας θεοσόφως τους ασεβείς, τους μεγάλως βιάζοντας,

σέ εξομόσαι και Αγαρ σκοτοειδούς,

λατρευτήν πιστόν γενέσθαι σε.

Ορθοδοξίας το γάλα, πιών μακάριε,

καί εν τώ Όρει Αθω, διδαχθείς τα πρακτέα,

ουδόλως εσαλεύθης εξ απειλών, και πολλών υποσχέσεων,

εκ των θελόντων ελκύσαί σε δυσσεβώς,

πρός Μωάμεθ την απώλειαν.

Ούτε νεότητος κάλλη, ουδέ προσπάθεια,

πρός ηδονάς του βίου,

νεομάρτυς Κυρίου, εξίσχυσαν πλανήσαι και εις βυθόν,

ασεβείας κατάξαι σε,

αλλ’ ως αφροί διελύθησαν ασεβών,

αι παγίδες και τα ένεδρα.

Της παρανοίας Μωάμεθ, πλάνην εξήλεγξας,

ενώπιον τυράννων,

τού Σταυρού τη δυνάμει,

Ζαφείριε τρισμάκαρ, και του Χριστού,

ευθαρσώς την θεότητα, ομολογήσας ετμήθης την κεφαλήν,

ειληφώς στέφος το άφθαρτον.

Ημισελήνου το σκότος, Μάρτυς διέφυγες,

υιός φωτός υπάρχων,

εξ αυτών των σπαργάνων,

Ζαφείριε θεόφρον, μόνος φανείς, του Κυρίου υπέρμαχος,

εξ ομηλίκων την πίστιν δυναστικώς,

αρνηθέντων φεύ! σωτήριον.

Των αθλητών του Δεσπότου, χορούς κατηύφρανας,

Ζαφείριε τελέσας,

ανδρικώς τον αγώνα, εις ον ενέβαλέ σε,

ο των ψυχών, προκαλών την απώλειαν,

μεγαλοφώνως κηρύξας του Ιησού,

πρό τυράννων την θεότητα.

Δόξα. Ήχος πλ.β΄.

Ορθοδοξίας τοίς δόγμασιν εκ βρέφους συντραφείς, και την ευσέβειαν εν τώ Αθωνι ευλαβώς ενδυναμώσας, ουκ εδειλίασας μεγαλοφώνως κηρύξαι Χριστού την θεότητα, προ των αθέων αγαρηνών. Όθεν του ψευδοπροφήτου την πλάνην ανδρείως απελέγξας, και των υπεσχημένων σοι απολαύσεων γενναιοφρόνως καταφρονήσας, το άφθαρτον στέφος απείληφας των μαρτύρων, Ζαφείριε θεομακάριστε. Όθεν τώ Κυρίω διά παντός παριστάμενος, μή παύση πρεσβεύων υπέρ των πίστει τελούντων, την ψυχοχαρμόσυνον μνήμην σου.

Και νύν. Θεοτοκίον ομόηχον (ή της προηγηθείσης εορτής).

Τις μή μακαρίσει σε, Παναγία Παρθένε; τις μή ανυμνήσει σου τον αλόχευτον τόκον; ο γάρ αχρόνως εκ Πατρός εκλάμψας Υιός μονογενής, ο αυτός εκ σου της Αγνής προήλθεν, αφράστως σαρκωθείς, φύσει Θεός υπάρχων, και φύσει γενόμενος άνθρωπος δι’ ημάς, ουκ εις δυάδα προσώπων τεμνόμενος, αλλ’ εν δυάδι φύσεων, ασυγχύτως γνωριζόμενος. Αυτόν ικέτευε, σεμνή Παμμακάριστε, ελεηθήναι τάς ψυχάς ημών.

Είσοδος. Φως ιλαρόν. Προκείμενον της ημέρας.

Τα μαρτυρικά αναγνώσματα

Προφητείας Ησαΐου το ανάγνωσμα.

(Κεφ. 43, 9-14)

Τάδε λέγει Κύριος· Πάντα τα έθνη συνήχθησαν άμα και συναχθήσονται άρχοντες εξ αυτών. Τις αναγγελεί ταύτα εν αυτοίς; ή τα εξ αρχής, τις ακουστά ποιήσει ημίν; Αγαγέτωσαν τους μάρτυρας αυτών, και δικαιωθήτωσαν, και ειπάτωσαν αληθή. Γίνεσθέ μοι μάρτυρες, και εγώ μάρτυς Κύριος ο Θεός, και ο Παίς, ον εξελεξάμην, ίνα γνώτε και πιστεύσητε, και συνήτε, ότι εγώ ειμι. Έμπροσθέν μου ουκ εγένετο άλλος Θεός, και μετ’ εμέ ουκ έσται. Εγώ ειμι ο Θεός, και ουκ έστι πάρεξ εμού ο σώζων. Εγώ ανήγγειλα και έσωσα, ωνείδισα, και ουκ ήν εν ημίν αλλότριος. Υμείς εμοί μάρτυρες, και εγώ Κύριος ο Θεός, ότι απ’ αρχής εγώ ειμι, και ουκ έστιν ο εκ των χειρών μου εξαιρούμενος. Ποιήσω, και τις αποστρέψει αυτό; Ούτω λέγει Κύριος ο Θεός, ο λυτρούμενος ημάς, ο Άγιος Ισραήλ.

Σοφίας Σολομώντος το ανάγνωσμα.

(Κεφ. 3, 1-9)

Δικαίων ψυχαί εν χειρί Θεού, και ου μή άψηται αυτών βάσανος. Έδοξαν εν οφθαλμοίς αφρόνων τεθνάναι. Και ελογίσθη κάκωσις η έξοδος αυτών, και η αφ’ ημών πορεία σύντριμμα· οι δε εισιν εν ειρήνη. Και γάρ εν όψει ανθρώπων εάν κολασθώσιν, η ελπίς αυτών αθανασίας πλήρης. Και ολίγα παιδευθέντες, μεγάλα ευεργετηθήσονται· ότι ο Θεός επείρασεν αυτούς, και εύρεν αυτούς αξίους εαυτού. Ως χρυσόν εν χωνευτηρίω εδοκίμασεν αυτούς, και ως ολοκάρπωμα θυσίας προσεδέξατο αυτούς. Και εν καιρώ επισκοπής αυτών αναλάμψουσι, και ως σπινθήρες εν καλάμη διαδραμούνται. Κρινούσιν έθνη, και κρατήσουσι λαών και βασιλεύσει αυτών Κύριος εις τους αιώνας· οι πεποιθότες επ’ αυτόν, συνήσουσιν αλήθειαν, και οι πιστοί εν αγάπη προσμενούσιν αυτώ, ότι χάρις και έλεος εν τοίς οσίοις αυτού, και επισκοπή εν τοίς εκλεκτοίς αυτού.

Σοφίας Σολομώντος το ανάγνωσμα.

(Κεφ. 5, 15-23 & 6, 1-3)

Δίκαιοι εις τον αιώνα ζώσι, και εν Κυρίω ο μισθός αυτών, και η φροντίς αυτών παρά Υψίστω. Διά τούτο λήψονται το βασίλειον της ευπρεπείας, και το διάδημα του κάλλους εκ χειρός Κυρίου, ότι τη δεξιά αυτού σκεπάσει αυτούς, και τώ βραχίονι υπερασπιεί αυτών. Λήψεται πανοπλίαν τον ζήλον αυτού, και οπλοποιήσει την κτίσιν εις άμυναν εχθρών. Ενδύσεται θώρακα, δικαιοσύνην, και περιθήσεται κόρυθα, κρίσιν ανυπόκριτον. Λήψεται ασπίδα ακαταμάχητον οσιότητα· οξυνεί δε απότομον οργήν εις ρομφαίαν. Συνεκπολεμήσει αυτώ ο κόσμος επί τους παράφρονας· πορεύσονται εύστοχοι βολίδες αστραπών και ως από ευκύκλου τόξου των νεφών επί σκοπόν αλούνται, και εκ πετροβόλου θυμού πλήρεις ριφήσονται χάλαζαι. Αγανακτήσει κατ’ αυτών ύδωρ θαλάσσης· ποταμοί δε συγκλύσουσιν αποτόμως. Αντιστήσεται αυτοίς πνεύμα δυνάμεως, και ως λαίλαψ εκλικμήσει αυτούς, και ερημώσει πάσαν την γήν ανομία, και η κακοπραγία περιτρέψει θρόνους δυναστών. Ακούσατε ούν, βασιλείς, και σύνετε· μάθετε, δικασταί περάτων γής· ενωτίσασθε οι κρατούντες πλήθους, και γεγαυρωμένοι επί όχλοις εθνών, ότι εδόθη παρά Κυρίου η κράτησις υμίν, και η δυναστεία παρά Υψίστου.

 

 

ΕΙΣ ΤΗΝ ΛΙΤΗΝ

Ψάλλομεν στιχηρά ιδιόμελα

Ήχος α΄.

Υιός φωτός και ημέρας υπάρχων, Ζαφείριε χριστόψυχε, το σκότος διέλυσας της Αγαρ, και μή δειλιάσας των τυράννων τάς βασάνους, ουδέ ταίς αυτών ψυχοφθόροις κολακείαις υπαχθείς, γενναίως του Κυρίου την θεότητα ωμολόγησας, και ως αμνός εθελούσιος τεθανάτωσαι. Διό συν τώ χορώ των ενδόξων Νεομαρτύρων επαξίως συνταχθείς, πρέσβευε δεόμεθα υπέρ των ψυχών ημών.

Ήχος β΄.

Τη γονική ευσεβεία ερριζωμένος, ταύτην κατεπότισας φιλοθέως, εν τώ Όρει του Αθωνος μακάριε Ζαφείριε. Όθεν εν καιρώ τώ δέοντι προ των αθέων τυράννων, ωμολόγησας μεγαλοφώνως, του Κυρίου Ιησού την θεότητα, και μυκτηρίσας την πλάνην του ψευδοπροφήτου, θύμα γέγονας της Ορθοδοξίας. Διό δώρησαι και ημίν, ευλαβώς πολιτεύεσθαι και μή υπείκειν του πειρασμού ταίς ψυχοφθόροις υποσχέσεσι.

Ήχος γ΄.

Του σταυρού αγαπήσας την μαρτυρικήν οδόν, συνόμιλος γέγονας Ζαφείριε, των προτέρων του Χριστού Μαρτύρων. Της αληθείας γάρ το φως έχων εν τη καρδία σου άσβεστον, ανδρικώς ηρνήσω των αγαρηνών τάς θωπείας. Διό ως πρόβατον άκακον παραδοθείς ταίς βασάνοις, άφθαρτον είληφας τον στέφανον της ομολογίας, και πρεσβεύεις διηνεκώς τώ Κυρίω, υπέρ των πίστει τιμώντων σε.

Ήχος δ΄.

Νεανικήν έχων την ηλικίαν, γεροντικήν επλούτεις την σύνεσιν, προκρίνας θεοσόφως των προσκαίρων τα μένοντα αιωνίως. Διό πάσαν ηδυπάθειαν της σκοτομόρφου Αγαρ αρνησάμενος, του μαρτυρίου εβάδισας τον δρόμον γενναιοφρόνως, Ζαφείριε αξιοθαύμαστε, Χριστόν ομολογήσας τέλειον Θεόν και άνθρωπον, Ον καθικέτευε νεομάρτυς, υπέρ των χαρμοσύνως καταγεραιρόντων σε.

Δόξα. Ήχος πλ.α΄.

Του νοητού ηλίου τώ φωτί περιλαμπόμενος, της ελλιποφώτου ημισελήνου την σκοτώδη πλάνην απεστράφης, καταμυκτηρίσας θεοσόφως των αγαρηνών την ασέβειαν. Διό Χριστώ ωλοκαυτώθης Ζαφείριε, ως σφάγιον θεόδεκτον και άμωμον, και απολαύεις αλήκτως, του φωτομόρφου Προσώπου του Δεσπότου, Ον καθικέτευε νεομάρτυς γενναιόψυχε, και ημίν δωρήσασθαι, του φωτός Αυτού μικράν τινα απόμοιραν.

Και νύν.Θεοτοκίον (ή της εορτής).

Μακαρίζομέν σε, Θεοτόκε Παρθένε, και δοξάζομέν σε, οι πιστοί κατά χρέος, την πόλιν την άσειστον, το τείχος το άρρηκτον, την αρραγή προστασίαν, και καταφυγήν των ψυχών ημών.

 

ΕΙΣ ΤΟΝ ΣΤΙΧΟΝ

Ψάλλομεν στιχηρά προσόμοια.

Ήχος πλ.α΄. Χαίροις ασκητικών αληθώς.

Χαίροις της Βασιλείας Χριστού, ένδοξε σάπφειρε Ζαφείριε πάμφωτε, ο Αγαρ σκοτώδη πλάνην, ομολογία στερρά, διαλύσας ώσπερ τι νεφύδριον· την πίστιν ορθόδοξον, έχων όπλον αήττητον, ψευδοπροφήτου, τα μυθώδη ληρήματα, γενναιότατα, προ τυράννων ανέτρεψας. Όθεν τώ μαρτυρίω σου, μεγάλως εδόξασας, τον εν σταυρώ υψωθέντα, φιλανθρωπότατον Κύριον, Ον θείαις πρεσβείαις, καθικέτευε δοθήναι ημίν το έλεος.

Στίχ.Δίκαιος ως φοίνιξ ανθήσει και ωσεί κέδρος η εν τώ Λιβάνω πληθυνθήσεται.

Χαίροις ω νεομάρτυς Χριστού, ο νέοις χρόνοις ισοστάσιος μάρτυσιν, αρχαίοις φανείς και τούτων, εκμιμηθείς την ορμήν, κατά διαβόλου του αλάστορος, Ζαφείριε ένδοξε, αθλητά γενναιότατε, ο του Κυρίου, ανδρικώς την θεότητα, και την σάρκωσιν, την Αυτού θείοις λόγοις σου, προ των υποβαλόντων σε, βασάνοις ωμότατα, ομολογήσας και πλάνην, καταφρονήσας την άθεον, πλουτών θείαν χάριν, Παρακλήτου εν ψυχή σου, κατασκηνώσαντος.

Στίχ. Πεφυτευμένος εν οίκω Κυρίου εν ταίς αυλαίς αυτού εξανθήσει.

Χαίροις ο δι’ αγάπην Χριστού, υπερφρονήσας θαυμαστώς της νεότητος, και πάντα τερπνά του βίου, ώσπερ μή όντα λιπών, και ζωής μελλούσης θεία θέλγητρα, ορών εν καρδία σου, καρτερώς προς μαρτύριον, πίστει χωρήσας, νεομάρτυς Ζαφείριε, και κατήσχυνας, τον της πλάνης γεννήτορα. Όθεν την σήν πανήγυριν, τελούντες ευφρόσυνον, αίνον χαράς τώ Κυρίω, πλήθη πιστών αναμέλπομεν, αιτούντες δοθήναι, και ημίν ταίς σαίς πρεσβείαις, το μέγα έλεος.

Δόξα. Ήχος πλ.δ΄.

Τώ του παμφώτου ηλίου Χριστού, τάς ελλάμψεις νηπιόθεν δεξάμενος Ζαφείριε, την ερεβώδη πλάνην των αγαρηνών εμυκτήρισας, ομολογίας τε και μαρτυρίου το στέφος, εκ πολλών ομηλίκων σύ μόνος αξιωθείς. Όθεν της ασαλεύτου Βασιλείας του Θεού πολίτης γενόμενος, και το υπέρκαλλον κάλλος του Δεσπότου διηνεκώς καθορών, πρέσβευε και υπέρ ημών δεόμεθα, νεομάρτυς ως φιλάδελφος.

Και νύν. Θεοτοκίον, ομόηχον(ή της εορτής).

Ανύμφευτε Παρθένε, η τον Θεόν αφράστως συλλαβούσα σαρκί, Μήτηρ Θεού του υψίστου, σών οικετών παρακλήσεις δέχου Πανάμωμε, η πάσι χορηγούσα καθαρισμόν των πταισμάτων, νύν τάς ημών ικεσίας προσδεχομένη, δυσώπει σωθήναι πάντας ημάς.

Νύν απολύεις. Τρισάγιον. Ότι σου εστιν.

Απολυτίκιον. Ήχος α΄. Της ερήμου πολίτης.

Εν τη πίστεως πέτρα εδρασθείς γενναιότατα,

πλάνην εμυκτήρισας Αγαρ,

νεομάρτυς Ζαφείριε·

νεότητος το άνθος παριδών,

τό αίμά σου προσήνεγκας Θεώ·

όθεν στέφει εκοσμήθης εν ουρανοίς,

ως αθλητής χριστόψυχος.

Δόξα τώ σε καλέσαντι Θεώ,

δόξα τώ σε δυναμώσαντι,

δόξα τώ δεδωκότι σε ημίν,

μεσίτην ακαταίσχυντον

Θεοτοκίον(ή της εορτής).

Του Γαβριήλ φθεγξαμένου σοι, Παρθένε το Χαίρε,

σύν τη φωνή εσαρκούτο, ο των όλων Δεσπότης,

εν σοί τη αγία κιβωτώ, ως έφη ο δίκαιος Δαυΐδ·

εδείχθης πλατυτέρα των ουρανών,

βαστάσασα τον Κτίστην σου.

Δόξα τώ ενοικήσαντι εν σοί·

δόξα τώ προελθόντι εκ σού·

δόξα τώ ελευθερώσαντι ημάς,

διά του τόκου σου.

Απόλυσις

 

ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΦΩΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ 7 6 2015

ΕΝ ΨΑΛΜΟΙΣ ΚΑΙ ΥΜΝΟΙΣ 30 5 2015 (β' μέρος)

Η εθιμοταξία των πατριαρχικών χορών

Ο πάνσεπτος πατριαρχικός ναός ουδέποτε γνώρισε την αργία ή την παύση των ακολουθιών. Αδιαλείπτως οι εφημέριοι και οι ψάλτες χοροστατούν και ψάλλουν στους Εσπερινούς, Όρθρους και Λειτουργίες των Κυριακών και εορτών. Με απόλυτη τάξη και εθιμοτυπία τελούνται οι ακολουθίες, καθιστώντας τον πατριαρχικό ναό πηγή της εκκλησιαστικής παραδόσεως και του βυζαντινού μέλους.

Ο Πρωτοψάλτης χοροστατεί στους εσπερινούς των Κυριακών και των εορτών και ψάλλει το Κεκραγάριο μετά της στιχολογίας, τα στιχηρά, τα ιδιόμελα της εορτής, το «Δόξα» προ της εισόδου, το Προκείμενο της ημέρας και το Απολυτίκιο. Στον Όρθρο από της θέσεώς του ψάλλει τον κανόνα, ή τις Κυριακές από το «Δόξα» των Ευλογηταρίων.

Μόνο πέντε φορές το χρόνο ο Πρωτοψάλτης και ο Λαμπαδάριος χοροστατεί και ψάλλει ο ίδιος από το «Θεός Κύριος», από την αρχή του Όρθρου, το Απολυτίκιο, τα Καθίσματα, το Αντίφωνο του Δ΄ήχου, και το Προκείμενο. Οι εορτές αυτές είναι: η εορτή της Χριστού Γεννήσεως, η εορτή της Περιτομής, η εορτή των Θεοφανείων, το μέγα Πάσχα, η Κυριακή της Πεντηκοστής, καθώς επίσης και σε όλους τους Όρθρους της Μεγάλης Εβδομάδος.

Οι κατά καιρούς Πρωτοψάλτες και Λαμπαδάριοι ήταν και είναι οι φορείς και οι τηρητές της διαμορφωθείσας και καθιερωθείσας από των αιώνων τάξεως. Και αυτό διότι οι Πατριάρχες και οι ανώτεροι κληρικοί «ήρχοντο» και «παρήρχοντο», ενώ σταθεροί και αμετάθετοι ήταν οι προεξάρχοντες των ψαλτικών χορών. Υπό το πρίσμα αυτό μπορούμε να εξηγήσουμε γιατί το πρώτο τυπωθέν τυπικό του 1839 ανήκει στον Πρωτοψάλτη Κωνσταντίνο το Βυζάντιο και αυτό του 1888 στον Πρωτοψάλτη Βιολάκη.

http://www.pemptousia.gr/2015/05/i-ethimotaxia-ton-patriarchikon-choron/

ΜΟΡΦΕΣ ΚΑΙ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΨΑΛΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ 30 5 2015

"O Θεός ήλθοσαν έθνη" Μανουήλ Δούκα του Χρυσάφη

«Ἄξιον ἐστὶ» τὸ συνηθισμένον, ἦχος β΄ - κελλιῶτες μοναχοί

Ιερά Μονή Παρακλήτου, Ωρωπός

Σεμινάριο Μαΐου με εισηγητή τον κ.Μιλτιάδη Παππά

Το Δ.Σ. του Σωματείου Ιεροψαλτών Θεσσαλονίκης "Ιωάννης ο Δαμασκηνός" στα πλαίσια των εκπαιδευτικών του δράσεων, διοργανώνει σεμινάριο με θέμα: "Μία δεκαετία στα πατριαρχικά αναλόγια" με κύριο εισηγητή τον Άρχοντα Α' Δομέστικο της Μ.Χ.Ε. κ. Μιλτιάδη Παππά και προσκαλεί όλους τους ενδιαφερόμενους, φιλόμουσους, ιεροψάλτες, ιερείς και σπουδαστές της βυζαντινής μουσικής να το παρακολουθήσουν.

Το σεμινάριο θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 29 Μαΐου 2015, στις 19:30', στο Πνευματικό Κέντρο του Ι.Ν. Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά (Αγ. Σοφίας 3), στον 1ο όροφο.
http://analogion.com/forum/showthread.php?t=34630

ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΜΕΛΩΔΗΜΑΤΑ - π. Παναγιώτης Τζουβελέκης

Ψαλτική παράδοση της Έδεσσας

Η ψαλτική τέχνη ως τέχνη και επιστήμη μέσα από μια αδιάκοπη συνέχεια, παραδόθηκε ως μοναδικό κληροδότημα στις νεότερες γενιές. Νέοι ψάλτες έγιναν φορείς και εκφραστές αυτής της παραδόσεως και συνεχίζουν το ψαλτικό έργο, διακονώντας την λατρεία της Εκκλησία. Η «Πεμπτουσία» στα πλαίσια ανάδειξης της «ψαλτικής φωνής» των επαρχιών και του έργου που συντελείται στις κατά τόπους Μητροπόλεις συνομίλησε με τον Πρωτοψάλτη της Ιεράς Μητροπόλεως Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας κ. Πρόδρομο Τσερβένη.

Πεμπτουσία: Ποια η ψαλτικής σας πορεία και οι βασικοί σταθμοί της μαθητεία σας στα ψαλτικά γράμματα;

Πρόδρομος Τσερβένης: Σας ομολογώ ότι μου είναι πολύ δύσκολο, να μιλώ για τον εαυτό μου, λόγο όμως του ότι, διευκολύνω την συνέντευξη, θα σας πω δυο λόγια. Προέρχομαι από μια ιερατική υπέρ-πολύτεκνη οικογένεια, ο πατέρας μου π. Βασίλειος, καλλίφωνος και γνώστης της βυζαντινής μουσικής, μου μεταδίδει από την νηπιακή μου ηλικία τα πρώτα ψαλτικά ακούσματα και σε ηλικία ένδεκα ετών έως δέκα τριών ετών, λαμβάνω ποικίλες γνώσεις από τον τότε Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Δημητριάδος και Αλμυρού κυρό Χριστόδουλο, τον Μακαριστό πλέον Αρχιεπίσκοπο, έναν από τους καλυτέρους παιδαγωγούς της εποχής. Μεγαλώνοντας μαθητεύω σε μεγάλους πατριαρχικούς άρχοντες πρωτοψάλτες, της εποχής εκείνης, Θεοδοσόπουλο, Καραμάνη, Πασχαλίδη, τον Μοναχό Πανάρετο της Ι.Μ. Φιλοθέου Αγίου Όρους και τον επίκουρο καθηγητή Βυζαντινής μουσικολογίας του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, π. Νεκτάριο Πάρη, οπού διδάσκομαι την θεωρεία της βυζαντινής μουσικής και αργά μέλη. Σημαντικό ρόλο στη καλλιέργεια μου, ειδικά επάνω στο αναλόγιο, συμβάλλει η γνωριμία μου, με τον άρχοντα πρωτοψάλτη κ. Χαρίλαο Ταλιαδώρο, τον Σεπτέμβριο του 1987, οπού μαθητεύω επί δέκα πέντε συναπτά έτη. Αξίζει να σημειώσω ότι τα τελευταία έτη κοντά στον κ. Χαρίλαο Ταλιαδώρο με χρήζει, ως Α΄ Δομέστιχο και για ένα διάστημα αρκετά μεγάλο, ψάλλω αριστερά του, ως λαμπαδάριος του Ι.Ν. της του Θεού Σοφίας Θεσσαλονίκης. Από το 2002-2004 έψαλλα ως Λαμπαδάριος στον Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου Επανομής. Από το 2004-2007 ως Πρωτοψάλτης στον Ι.Ν. Άγιου Κωνσταντίνου Ηλιουπόλεως Θεσσαλονίκης και παράλληλα ως βοηθητικός Ιεροψάλτης στον Ι.Ν. Αγίου Χαραλάμπους & Χριστοφόρου Συκεών Θεσσαλονίκης.
Tο 2004 μετά από προτροπή του Σεβαστού Γέροντος Εφραίμ Αριζόνας των Η.Π.Α, δημιουργώ τον πρότυπο βυζαντινό χορό με την ονομασία Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, την οποία ονομασία την έδωσε ο Σεβαστός Άγιος Γέροντας.


Π.: Συγκροτήσατε και διευθύνετε χορό ψαλτών για τον οποίο θα θέλαμε να μας πείτε δυο λόγια.

Π.Τ.: Η χορωδία αποτελείται από τριάντα καλλίφωνους χορωδούς, η σύνθεση της έχει, πρωτοψάλτες, λαμπαδάριους, δομέστιχους, ισοκράτες καθώς και αναγνώστες και μάλιστα κατ’ εξαίρεση μικρά παιδιά, ώστε να λαμβάνουν ακούσματα. Η χορωδία έχει διαγράψει μια λαμπρή πορεία στα πολιτιστικά δρώμενα της χώρας, εδόθησαν δεκάδες συναυλίες με μεγάλη επιτυχία. Αξίζει επίσης να αναφερθεί, η πολύ καλή εμφάνιση της χορωδίας, ενώπιον του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου και του Μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κυρού Χριστοδούλου, καθώς και σύσσωμης της ιεραρχίας. Η βυζαντινή χορωδία ξεχωρίζει για τον καθαρό ήχο της, την άψογη εμφάνιση, ενώ δίνουμε ιδιαίτερη σημασία, στην ερμηνεία των βυζαντινών κειμένων και εκτελούμε τους ύμνους, κατά τρόπον παραδοσιακό και πατριαρχικό.


Π.: Ποια είναι η ψαλτική παράδοση της πόλης της Έδεσσα;

Π.Τ.: Είναι γνωστό πως ανέκαθεν η πόλης της Έδεσσας είχε έντονη μουσική παράδοση και λόγω του γεγονότος, ότι είναι σε μικρή σχετικά απόσταση με την πόλη της Θεσσαλονίκης. Στα χρονικά διαστήματα που παρέμενε διαθέσιμη–κενή, η θέση του Πρωτοψάλτη της Μητροπόλεως, εκδήλωναν ενδιαφέρον για την κάλυψή αυτής, μεγάλοι Πρωτοψάλτες της ευρύτερης περιοχής της Μακεδονίας. Η επιλογή γίνονταν ως εξής: ο κάθε ένας που έδειχνε ενδιαφέρον, “δοκιμαζόταν” στην θέση του πρωτοψάλτη για μία Κυριακή και ανάλογα κρίνονταν από το άκουσμα και το ύφος της μελωδίας του. Κατά αυτόν τον τρόπο γινόταν η επιλογή του Πρωτοψάλτη, του προσώπου δηλαδή εκείνου που θα διακονούσε το ψαλτήρι του Μητροπολιτικού Ναού.

Σπουδαίοι πρωτοψάλτες, με βάσει αυτόν τον τρόπο επιλογής, διακόνησαν το Μητροπολιτικό Ναό της πόλης της Έδεσσας, όπως για παράδειγμα ο Άγγελος Μαργαρίτης που πρόσφατα κοιμήθηκε, ο Στέφανος Καρασαββαΐδης, για τους οποίους αξίζει να αναφερθεί και το γεγονός ότι ο Πατριάρχης Αθηναγόρας, μετά από επίσημη επίσκεψή του στον Μητροπολιτικό Ναό της Αγίας Σκέπης της πόλης της Έδεσσας, το 1962, ενθουσιάστηκε από την ψαλτική τους τέχνη και για τον λόγο αυτό τους απέδωσε οφίκια. Ο Λεωνίδας Χρυσόγλου, ο οποίος έψαλλε σε μεγάλο ναό στην πόλη της Θεσσαλονίκης, τα τελευταία χρόνια της καριέρας του έψαλλε στον Μητροπολιτικό Ναό της Έδεσσας. Ο τελευταίος μεγάλος σύγχρονος ψάλτης, ήταν ο Πρωτοψάλτης Παναγιώτης Νεοχωρίτης, ο οποίος έψαλλε τέσσερα έτη στον Μητροπολιτικό Ναό, αφήνοντας μια παράδοση Πατριαρχικού ύφους, ως παρακαταθήκη. Από τον Οκτώβριο του 2007 έως και σήμερα, την εν λόγω διακονία της Πρωτοψαλτίας του Μητροπολιτικού Ναού Αγίας Σκέπης, την υπηρετεί η αναξιότητά μου.


Π.: Στην Μητρόπολη της Έδεσσας πραγματοποιούνται μαθήματα βυζαντινής μουσικής;

Π.Τ.: Βεβαίως και πραγματοποιούνται. Η συμβολή και η φροντίδα του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας κυρίου Ιωήλ, είχε ως αποτέλεσμα εκτός των άλλων και την δημιουργία της Σχολής Βυζαντινής Μουσικής της Μητρόπολης Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας, αναγνωρισμένης από το κράτος με την επωνυμία “Ρωμανός ο Μελωδός”. Τα μαθήματα που γίνονται είναι εβδομαδιαίου κύκλου και πραγματοποιούνται στην ευρύτερη Μητροπολιτική περιφέρεια της Ιεράς Μητροπόλεως, όπως για παράδειγμα στις πόλεις, της Έδεσσας, των Γιαννιτσών, της Αριδαίας και της Σκύδρας.


Π.: Κατά πόσο η βυζαντινή μουσική μπορεί να κεντρίσει τους νέους της σημερινής εποχής;

Π.Τ.: Εάν έρθουν οι νέοι σε επαφή με την Βυζαντινή Μουσική, θα μάθουν την ευλάβεια, θα αγαπήσουν την προσευχή και θα μισήσουν κάθε αμαρτωλό ήχο και τρόπο συμπεριφοράς. Διότι η Βυζαντινή Μουσική φέρνει τον άνθρωπο σε κατάσταση Θείας Αρμονίας, έτσι αντιλαμβάνεται την δυσαρμονία και στα αυτιά και στο τρόπο ζωής και την αποστρέφεται.


Π.: Τι θέση κατέχει η βυζαντινή μουσική μέσα στην σύγχρονη πολιτισμική καθημερινότητά μας;

Π.Τ.: Ανάλογη με το αλάτι που βρίσκεται μέσα στην θάλασσα. Δηλαδή όσο υπάρχουν άνθρωποι που εμπνέονται από την βυζαντινή μουσική παράδοση και αναπαύονται σε αυτήν, δεν σβήνει η ευλάβεια και ο φόβος του Θεού από τις σύγχρονες κοινωνίες. Αυτό σημαίνει ότι η Θεία Χάρη, βρίσκει σημείο επαφής εδώ στην γη, ώστε να αναπαυθεί . Όπου υπάρχει Θεία Χάρη, υπάρχει ζωή και όσο θα υπάρχει η Θεία Χάρη στη γη, θα υπάρχει η ζωή πάνω σε αυτήν.

Π.: Ευχαριστούμε για αυτή την ευκαιρία της συνομιλίας μας.

Π.Τ.: Κι εγώ σας ευχαριστώ κι εύχομαι από τα βάθη της καρδίας μου ταπεινά, το Ανέσπερο Φως της Αναστάσεως να οδηγεί τα βήματα της ζωής μας.

http://www.pemptousia.gr/2015/05/psaltiki-paradosi-tis-edessas/

Εγκαίνια Ιερού Ναού στο 251 Γ. Νοσοκομείο Αεροπορίας (ΦΩΤΟ)

Με ιδιαίτερη λαμπρότητα και σύμφωνα με την εκκλησιαστική τάξη τελέστηκαν σήμερα, Σάββατο 16 Μαΐου 2015 τα Εγκαίνια του Ιερού Ναού Γενεσίου της Θεοτόκου στο 251 Γ. Νοσοκομείο Αεροπορίας.

Τα εγκαίνια τέλεσε αδεία και ευλογία του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βελεστίνου κ. Δαμασκηνός, πλαισιούμενος από τον Προϊστάμενο Αρχιμ. Τχη (ΣΙ) Θεολόγο Σαμαρά, τον Πρωτοπρ. Νικόλαο Νασιώκα και τον π. Ευμένιο.

Στην συνέχεια τελέστηκε η πρώτη Πανηγυρική Αρχιερατική Θεία Λειτουργία, παρουσία του Διευθυντή της Διεύθυνσης Υγειονομικού του ΓΕΑ, Υποπτέραρχου (ΥΙ) Γεώργιου Τολούμη, του Υποδιοικητή του Νοσοκομείου Ταξίαρχου Αντώνιου Κοτσιράκη, νοσηλευτών και πλήθους πιστών.

Τον Θείο Λόγο κήρυξε ο Σεβασμιώτατος, ο οποίος αναφέρθηκε στους διωγμούς που έχουν υποστεί οι χριστιανοί από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια, μετέπειτα στα χρόνια της τουρκοκρατίας έως και τις ημέρες μας αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι υπάρχουν 14 εκατομμύρια επώνυμοι Μάρτυρες.

http://www.romfea.gr/epikairotita-xronika/676-egkainia-ierou-naou-sto-251-g-nosokomeio-aeroporias-foto

Αφιέρωμα στο Βασίλη Νικολαΐδη

Με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Άρχοντα Πρωτοψάλτη του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως Βασίλη Νικολαΐδη, θα πραγματοποιηθεί τιμητική εκδήλωση, τη Δευτέρα 4 Μαΐου, στις 19.00μ.μ. στο Ιωνικό Κέντρο, Λυσίου 11, στην Πλάκα, δίπλα από τη Σχολή Τέττιξ. Την εκδήλωση οργανώνουν ο Σύλλογος Φίλων Βυζαντινής Μουσικής, σε συνεργασία με τη Σχολή Βυζαντινής Μουσικής Τέττιξ, του Ιατρού και Πρωτοψάλτου Γεωργίου Ναούμ.
Ύμνους θα ψάλλει η χορωδία του Συλλόγου υπό τη διεύθυνση του Άρχοντος Μαΐστορος της Μ.τ.Χ.Ε. Γρηγόρη Νταραβάνογλου, ενώ το σχολιασμό των ύμνων θα κάνει ο πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου π. Σεραφείμ Φαράσογλου.

Ο Βασίλης Νικολαΐδης γεννήθηκε το 1915 στην Κωνσταντινούπολη. «Τα πρώτα του μαθήματα τα έλαβε από τον πατέρα του, ιερέα Καλλίνικο Νικολαΐδη και αργότερα από τον Κωνσταντίνο Πρίγγο. Απόφοιτος της Μεγάλης του Γένους Σχολής και του Κρατικού Τουρκικού Ωδείου, δίδαξε Βυζαντινή Μουσική στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και Ευρωπαϊκή Μουσική στα Γυμνάσια της Πόλης, στη Μεγάλη του Γένους Σχολή και στο Ζωγράφειο. Έψαλε σε διαφόρους ναούς της Πόλης μέχρι το 1965 και μετά την απέλαση του Θρ. Στανίτσα και τον ξαφνικό θάνατο του Νικ. Δανιηλίδη, εκλήθη στον Πατριαρχικό Ναό ως Άρχων Πρωτοψάλτης της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, θέση που τίμησε άριστα με την ικανότητα και την εμπειρία του. Διηύθυνε τη Χορωδία των Μουσικόφιλων Κωνσταντινουπόλεως και συνέθεσε πολλά μαθήματα, χερουβικά, κοινωνικά, λειτουργικά και ψαλμούς, τα οποία εξέδωσε …». Επίσης ο Βασίλης Νικολαΐδης, «ακούγεται» σε δίσκους που κυκλοφόρησε το «Ελληνικό Πολιτιστικό Κέντρο Λονδίνου», «μετά από ζωντανή ηχογράφηση στον Πατριαρχικό Ναό, τη Μεγάλη Εβδομάδα του 1981». Πέθανε το 1985.

http://www.pemptousia.gr/2015/05/afieroma-sto-vasili-nikola%CE%90di/

Βυζαντινά Μελωδήματα-Αναστάσιος Πορφυρίδης

Βυζαντινά Μελωδήματα-Γεώργιος Κυρμελής

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΘΡ.ΣΤΑΝΙΤΣΑ ΣΤΟΝ Δ.ΣΟΥΡΛΑΝΤΖΗ (Θεσσαλονίκη 1982)

"ΑΝΕΤΕΙΛΕ ΤΟ ΕΑΡ" ΘΡ.ΣΤΑΝΙΤΣΑΣ

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ 2012

Μεγάλη Τρίτη Εσπέρας στη Νικήσιανη Παγγαίου

Την Μεγάλη Τρίτη, 7 Απριλίου, εσπέρας τελέσθηκε με εκκλησιαστική κατάνυξη η ακολουθία του Νυμφίου, ο Όρθρος της Μεγάλης Τετάρτης.

Ο Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης μας κ. Χρυσόστομος χοροστάτησε στην ακολουθία ψάλλων από του θρόνου, στον Ιερό Ναό των Εισοδίων της Θεοτόκου Νικησιάνης συμπροσευχομένων των Ιερέων της πόλεως καθώς και πλειάδας πιστών κατοίκων της κωμοπόλεως με επικεφαλής τον πρώην πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων κ. Γεώργιον Καλαντζή, τον Δήμαρχο Παγγαίου κ. Φίλιππον Αναστασιάδη και μέλη του τοπικού Συμβουλίου της επαρχίας Παγγαίου.

Το Δοξαστικό των Αποστίχων της ακολουθίας του Όρθρου «Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή» εψάλη από τον καλλικέλαδο Πρωτοψάλτη του Ναού κ. Βασίλειον Μπαντήν.

Πριν το τέλος της ακολουθίας ο Σεβασμιώτατος εκήρυξε το Θείο Λόγο και μίλησε περί της Οσίας Κασσιανής τονίζοντας την σπάνια ποιητική αξία του γνωστού Τροπαρίου της.

Το κήρυγμα του Σεβασμιωτάτου κατά την ακολουθία:



http://imelef.gr/archives/2408

Ο μουσικοποιητικός πλούτος της Μεγάλης Εβδομάδος

Η Μεγάλη Εβδομάδα παρουσιάζει την μεγαλύτερη ποικιλία συνθέσεων, ύμνων και μελών ενώ παρελαύνουν όλοι οι ήχοι προκειμένου να αποδοθεί το βαθύ περιεχόμενο των ημερών αυτών[1]. Στην ανάλυση που ακολουθεί επιλέξαμε κυρίως δύο ομάδες τροπαρίων, τα Ιδιόμελα, που ανήκουν σε αργοσύντομο ή στιχηραρικό μέλος και τα τροπάρια των Κανόνων που ανήκουν στο σύντομο ή ειρμολογικό μέλος, εξετάζοντας συγκεκριμένους ύμνους, μέσα από τους οποίους θεωρούμε ότι γίνεται εμφανής η μουσική διαβάθμιση των ημερών της Μεγάλης Εβδομάδος, που ακολουθεί και εξυπηρετεί το βαθύ πνευματικό και θεολογικό περιεχόμενό τους.

Την Κυριακή των Βαΐων το βράδυ, ψάλλεται ο Όρθρος της Μεγάλης Δευτέρας. Ο Νυμφίος Χριστός μετά την θριαμβευτική είσοδό του στα Ιεροσόλυμα αναγγέλλει στους μαθητές του το Πάθος του που πλησιάζει. Παράλληλα νοηματοδοτούν την ημέρα η ευαγγελική περικοπή της ξηρανθείσης ακάρπου συκής, η οποία συμβολίζει τους Φαρισαίους αλλά και τον κάθε πνευματικά άκαρπο άνθρωπο, αλλά και η ανάμνηση του δικαίου Ιωσήφ, που προτίμησε να δραπετεύσει γυμνός παρά να πέσει στην αγκαλιά της αμαρτωλής γυναίκας του Πετεφρή[2]. Οι κακουχίες και τα πάθη του Δικαίου Ιωσήφ αποτελούν κατά τον Παπαδιαμάντη προτύπωση των Παθών του Κυρίου. Το ιδιόμελο Ἐρχόμενος ὁ Κύριος σε ήχο α΄, που ψάλλεται σε αρκετά υψηλή βάση, δημιουργεί παρακλητικό και συνάμα κατανυκτικό κλίμα και γίνεται προσκλητήριο προς τους μαθητές αλλά και κάθε πιστό, να καθαρίσει με την μετάνοια και την εξομολόγηση τον εαυτό του, ώστε να έχει πνευματική εγρήγορση προκειμένου να συμπορευθεί με τον Πάσχοντα Αμνό του Θεού. Στο ίδιο πλαίσιο ανταπαντά το Ιδιόμελο Φθάσαντες πιστοί σε πλ. α΄, δίδοντας το αίσθημα της χαρμολύπης αλλά και της δοξολογικής ευχαριστίας που μας αξίωσε να προσεγγίσουμε τις Άγιες ημέρες του Πάθους Του.

Την Μεγάλη Δευτέρα το βράδυ ψάλλεται ο Όρθρος της Μεγάλης Τρίτης, και η Εκκλησία θυμάται  την παραβολή των 10 παρθένων, τη στιγμή που οι Φαρισαίοι προσπαθούν να καταφερθούν εναντίον του Διδασκάλου και να παγιδεύσουν τον Σωτήρα ώστε να Τον οδηγήσουν σε δίκη. Το πρώτο ιδιόμελο Ἐν ταῖς Λαμπρότησι, ψάλλεται σε α΄ ήχο ενώ παρενθετικά ολόκληρες φράσεις εκπίπτουν σε Δεύτερο ήχο, και έτσι ενισχύεται ο παρακλητικός τόνος σε αυτό[3]. Η ραθυμία, η οκνηρία των πέντε μωρών παρθένων, και η ανάγκη για εγρήγορση[4], νήψη, και καταφυγή στο έλεος του Θεού προβάλλονται στον ύμνο αυτό που εξυπηρετείται από την ελεύθερη κίνηση του εισαχθέντος δευτέρου ήχου.

Το ιδιόμελο, Ὁ τῇ ψυχῆς ῥαθυμίᾳ, κινείται εξ ολοκλήρου στον παρακλητικό β΄ ήχο, εκφράζοντας θερμή ικεσία στον Νυμφίο Χριστό να μην επιτρέψει την ύπνωση που ακολουθεί την τεμπελιά και τη ραθυμία, αλλά να διατηρήσει αναμμένη την πνευματική μας λαμπάδα που ακολουθεί τις αρετές και την αύξηση των πνευματικών χαρισμάτων (των ταλάντων), ώστε να συμμετάσχουμε στην χαρά του Νυμφώνα και της Αναστάσεως Του.

Η μετάνοια της πόρνης γυναίκας που άλειψε με μύρο τα πόδια του Ιησού, διαποτίζει όλους τους ύμνους του Όρθρου της Μεγάλης Τετάρτης Εσπέρας, και κορυφώνεται με επίταση στο Τροπάριο της Κασσιανής μοναχής[5]. Αντίστροφη κίνηση στη μετάνοια της πόρνης, η οργή των Φαρισαίων αλλά και του αχάριστου μαθητή Ιούδα, που μεθοδεύει την προδοσία Του.  ‘‘Πόσον αἱ δύο πράξεις, ἡ τῆς πόρνης καὶ ἡ τοῦ Ἰούδα, ἀντιθέτως κεῖνται ἀλλήλαις!’’…‘‘Κάλλιστα τῆς ἑσπέρας ταύτης τὰ τροπάρια· ἐν αὐτοῖς ἡ ἁμαρτωλὸς θαυμάζεται καὶ ἐπαινεῖται, ὁ δὲ Ἰούδας κατακρίνεται δι᾿ ἐκφράσεων ἀνταξίων τῆς προδοσίας, πρὸς διόρθωσιν τῶν ἁμαρτωλῶν’’[6].

Τα δύο πρώτα ιδιόμελα των αίνων Σὲ τὸν τῆς Παρθένου και Τὸ πολύτιμον μῦρον ‘‘ψαλλόμενα εἰς τρυφερώτατον ἤχον’’[7], τον α΄, εκφράζουν εμφαντικά το βάθος της μετανοίας της αμαρτωλής γυναίκας, γεγονός που τονίζεται με παρένθετα τμήματα σε χρωματικό Δεύτερο και πλάγιο του Δευτέρου, κατά τη ροή τους, και την ικεσία να παράσχει ο Σωτήρας την άφεση σε κάθε ένα από εμάς.

Τα Απόστιχα τροπάρια της ίδιας ακολουθίας κορυφώνουν την ένταση με τον σκληρό χρωματικό πλάγιο του Δευτέρου ήχο, καθώς ομολογούν το παράδοξο φαινόμενο η βεβυθισμένη τῇ ἁμαρτίᾳγυναίκα να είναι η μόνη που αναγνωρίζει την Θεότητα του Χριστού και εμπιστεύεται το ράκος του εαυτού της στην άκρα αγαθότητα και το έλεος του Θεού ( Μ. Τρίτη Εσπέρας, Σήμερον ὁ Χριστός)[8].

Ο Όρθρος της Μ. Πέμπτης και οι Ακολουθίες των επομένων ημερών εμπλουτίζονται σταδιακά με ιδιόμελα στους χρωματικούς ήχους που επικρατούν στους Αίνους και προβάλλουν, τον φόβο, την αγωνία, τη φρίκη για τα γεγονότα που θα ακολουθήσουν.  Τέσσερα γεγονότα μας παρέδωσαν κατά τον Συναξαριστή οι πατέρες να εορτάζουμε την ημέρα αυτή: Τον ιερό νιπτήρα, το Μυστικό Δείπνο, Την Υπερφυά Προσευχή του Χριστού και την Προδοσία του Ιούδα[9].

Το ιδιόμελο Συντρέχει λοιπόν, σε β΄ ήχο, συγκλονίζει με τον τρόπο με τον οποίο μαρτυρεί την ντροπή και την αχαριστία των Ιουδαίων απέναντι στον Δημιουργό και κτίστη των απάντων.

Η νοηματική κορύφωση των τροπαρίων των Αίνων και η πνευματική φόρτιση που προκαλούν αμβλύνεται με την ομάδα των Αποστίχων, σε διατονικό πλ δ’, που απαλύνει και ηρεμεί την οδύνη του πιστού μπροστά στη φρίκη της προδοσίας.  Ωστόσο το Δοξαστικό Ιδιόμελο Μυσταγωγών σου Κύριε, σε ήχο θρηνητικό αλλά συνάμα και χαρμόσυνο πλ. α΄, εκτινάσσει εκ νέου το νου των πιστών, δημιουργώντας παράλληλα διεκφυγή της έντασης στο προανάκρουσμα της Ανάστασης. Η φιλία, η αγάπη, η ταπείνωση, η διακονία, η γεύση του Σώματος και του αίματος Του Χριστού, νικά κάθε φόβο, ακόμη και αυτό του πάθους και του θανάτου[10].

Η Ακολουθία των Αχράντων Παθών του Κυρίου ‘‘διακρινομένη καθ᾿ ὅλα ἀπὸ τῆς τῶν παρελθουσῶν ἡμερῶν’’[11], αποτελεί την πιο πολυσύνθετη σε δομή και εναλλαγή ήχων ακολουθία της Μεγάλης Εβδομάδος. Καθίσματα, ιδιόμελα και 14 αντίφωνα πλαισιώνουν  τις 12 ευαγγελικές περικοπές που αναφέρονται στο πάθος του Χριστού. Ο Εκτενής κανόνας, οι Μακαρισμοί, και τα υπόλοιπα ιδιόμελα των Αίνων και των Αποστίχων, συνθέτουν ένα πολύχρωμο υφαντό που μυσταγωγεί τον πιστό στα πάθη του Χριστού αλλά και αναπαύει την ψυχή από την αδυναμία της να αντιληφθεί το μέγεθος της Θυσίας και της Απέραντης ταπείνωσής Του[12].

Το ιδιόμελο Δύο καὶ πονηρά, σε γ΄ ήχο, απαριθμεί με απαράμιλλο τρόπο και απλότητα όλα τα Πάθη του Θεανθρώπου σε τέσσερις μόλις γραμμές[13]. Οι Χρωματικοί ήχοι κατέχουν εξέχουσα θέση με χαρακτηριστικά θρηνητικά μέλη, όπως το Σήμερον κρεμᾶται[14] και το Ἐξέδυσάν με[15],στον περιπαθή κατά τον Παπαδιαμάντη πλ. β΄. Οι ύμνοι αυτοί οδηγούν στην κορύφωση του Θείου Δράματος. Ωστόσο πολύ σοφά η Τάξις της Ακολουθίας προβλέπει μετά το πρώτο,  Κανόνα εις ήχον πλ. β’ ειρμολογικόν, ο οποίος έχει απεκδυθεί το βαρύ χιτώνα του σκληρού χρωματικού του, ενώ μετά το δεύτερο ακολουθούν τα Απόστιχα σε α΄ και β΄ ήχο αλλά και ο διατονικός πλ δ’ των δύο δοξαστικών των Αποστίχων που αποσυμπιέζουν την ένταση.

Κωνσταντίνος Κουτούμπας, Θεολόγος

http://www.pemptousia.gr/2015/04/o-mousikopiitikos-ploutos-tis-m-evdo/

Νότες βυζαντινές

Ο Ανέστης πλησίασε το αναλόγιο. Η ακολουθία δεν είχε ξεκινήσει ακόμα. Ο ψάλτης της εκκλησίας, ο κ. Γιώργος, τον είχε δει σε κάθε κυριακάτικη λειτουργία πώς περιεργαζόταν το ψαλτήριον, τοαναστασιματάριο, και τον είχε ρωτήσει αν ήθελε να του δείξει από κοντά κάποια βιβλία και άλλα «βοηθήματα» ενός ψάλτη. Ο Ανέστης είχε γνέψει καταφατικά και σήμερα, απόγευμα της Κυριακής των Βαΐων, είχε καταφτάσει πρώτος – πρώτος με τους γονείς του, για να συναντήσει τον κ. Γιώργο.

Ο ψάλτης έφτασε και χαιρέτισε με ευγένεια τον νεαρό και τους γονείς του. Κάθισε στο στασίδι του μπροστά από το αναλόγιο και άνοιξε ένα χοντρό μαύρο βιβλίο.

– Αυτό είναι το αναστασιματάριο. Λέγεται έτσι γιατί περιέχει μελοποιημένους αναστάσιμους ύμνους τουΜεγάλου Εσπερινού και του όρθρου της Κυριακής, άρχισε να εξηγεί ο ψάλτης μας, αλλά αμέσως ο Ανέστης τον διέκοψε:

-Αυτά τα σημαδάκια πάνω από τα λόγια, δηλαδή τους στίχους, τι είναι;

– Αυτά τα σημαδάκια είναι οι νότες της βυζαντινής μουσικής. Σ΄ αυτή τη μουσική δεν έχουμε πεντάγραμμα και κυκλικές νότες αλλά αυτά εδώ τα σημαδάκια. Αυτά μας δείχνουν τις νότες που θα τραγουδήσουμε. Αυτή η μουσική γραφή ονομάζεται παρασημαντική και χρησιμοποιείται από την περίοδο τη βυζαντινής αυτοκρατορίας. Α, ξέχασα να σου πω επίσης ότι στη βυζαντινή μουσική οι νότες στη σειρά δεν ονομάζονται ντο, ρε, μι, φα, σολ, λα, σι, ντο. Τα ονόματα τους εδώ είναι νη, πα, βου, γα, δι, κε, ζω, νη.

Μπερδεύτηκε λίγο ο Ανέστης. Το μάτι του έπεσε σε ένα μικρό κυκλικό οργανάκι στην άλλη μεριά του αναλογίου.

– Αυτό τι είναι; ρώτησε.

– Α, αυτό είναι το διαπασών, απάντησε ο κ. Γιώργος. Είναι σαν κυκλική φυσαρμόνικα. Το χρησιμοποιούν οι ψάλτες για ναπάρουν τόνο, δηλαδή το φυσάνε, για να βρουν την αρχική νότα ενός ύμνου ή τροπαρίου, ώστε να ψάλλουν σωστά.

Στη συνέχεια ο ψάλτης μας έφερε στα χείλη του το διαπασών και άρχισε να ψάλλει: «Τον νυμφώνα σου βλέπω, Σωτήρ μου, κεκοσμημένον και ένδυμα ουκ έχω, ίνα εισέλθω εν αυτώ˙ λάμπρυνόν μου την στολήν της ψυχής, φωτοδότα, και σώσον με».

- Πολύ όμορφος αυτός ο ύμνος. Σήμερα θα το ψάλλετε αυτό; ρώτησε ο μικρός.

– Αυτό το ψάλλουμε και σήμερα και αύριο και μεθαύριο. Στους ναούς των πόλεων κάθε απόγευμα ψάλλεται ο όρθρος της επόμενης μέρας. Μάλιστα τη Μεγάλη Τρίτη το απόγευμα ψάλλουμε ένα πολύ γνωστό τροπάριο, το τροπάριο της Κασσιανής, απάντησε ο ψάλτης.

– Δηλαδή αυτό το τροπάριο αφηγείται την ιστορία μιας γυναίκας που τη λέγανε Κασσιανή;

Ο κ. Γιώργος χαμογέλασε με την ερώτησε του Ανέστη.

– Το τροπάριο της Κασσιανής λέγεται έτσι επειδή έγραψε τους στίχους του η μοναχή Κασσιανή, που έζησε στην Κωνσταντινούπολη τον 9ο αιώνα. Σύμφωνα με την παράδοση, η Κασσιανή ήταν μία από τις υποψήφιες γυναίκες που θα επέλεγε ως σύζυγό του ο αυτοκράτορας Θεόφιλος. Σ΄ αυτήν που θα διάλεγε θα πρόσφερε ένα χρυσό μήλο. Έχοντας κάνει την επιλογή του στο πρόσωπο της Κασσιανής, πριν της δώσει το μήλο της είπε: «Από τη γυναίκα έχουν ξεκινήσει όλα τα δεινά της ανθρωπότητας», εννοώντας το προπατορικό αμάρτημα της Εύας. Χωρίς να διστάσει και χωρίς να φοβηθεί τον αυτοκράτορα η Κασσιανή απάντησε αμέσως: «Αλλά και από τη γυναίκα προέκυψε το καλύτερο για την ανθρωπότητα», εννοώντας τον Ιησού Χριστό, που γεννήθηκε από την Παναγία μας. Ο Θεόφιλος αποδείχτηκε ιδιαίτερα εγωιστής, καθώς δεν ανέχτηκε μια τέτοια αντιλογία και έδωσε το μήλο στην επόμενη επικρατέστερη, τη Θεοδώρα. Μετά από αυτό η Κασσιανή έγινε μοναχή. Στο μοναστήρι αναδείχθηκε σπουδαία υμνογράφος. Έτσι λέει η παράδοση. Το πιο σπουδαίο ποιητικό της κείμενο είναι ο ύμνος που θα ακουστεί στο τέλος της ακολουθίας του όρθρου της Μεγάλης Τετάρτης, δηλαδή τη Μεγάλη Τρίτη το απόγευμα. Άντε, πήγαινε τώρα να κάτσεις με τους γονείς σου γιατί σε λίγο αρχίζει η ακολουθία.

Ο Ανέστης κάθισε στο στασίδι του γοητευμένος από τα όσα είχε μάθει. Κοίταξε τον ναό, τις αγιογραφίες, τους ιερείς του ναού. Οι ψαλμωδίες άρχισαν. Η φωνή του ψάλτη και αυτή η μουσική δημιουργούσε μια ζεστασιά και μια κατάνυξη. Κοίταξε γύρω του. Τα βλέμματα των πιστών ήταν ήρεμα, γαλήνια. Έκλεισε τα μάτια του και ψιθύρισε μια προσευχή.

Αλέξανδρος Σαββόπουλος

http://www.pemptousia.gr/2015/03/notes-vizantines/

Μεγάλη Εβδομάδα στο Πατριαρχικό Ναό

Στο πατριαρχικό ναό χοροστατεί ο Πατριάρχης σε όλες τις ακολουθίες σύμφωνα με τη τυπική τάξη της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας. Αναγινώσκει τον Εξάψαλμο και τα άλλα αναγνώσματα τα ανήκοντα στον Προεστώτα. Οι ψάλτες από τη θέση τους αποδίδουν «αργώς και μετά μέλους» τα ορισμένα τροπάρια.

Στους αίνους των ακολουθιών του Νυμφίου ψάλλεται αργό το «Αινείτε» από τον αριστερό χορό, ενώ ο Πατριάρχης κατέρχεται του δεσποτικού θρόνου και μεταβαίνει στο δεξιό κλίτος του Πατριαρχικού ναού για να προσκυνήσει τη «Στήλη της Φραγγελώσεως» και την εικόνα του Νυμφίου Χριστού, που είναι δίπλα στη Στήλη. Ο Πατριάρχης επιστρέφει στο σολέα ευλογεί τον λαό και ανέρχεται στο θρόνο. Ο Πατριαρχικός ναός είναι το πρότυπο της τάξης και της ψαλμωδίας για τη Μεγάλη Εβδομάδα με το πλήθος των ακολουθιών και λατρευτικών πράξεων.

Βυζαντινά Μελωδήματα Μιχαήλ Τρίτος

Σεμινάριο με τον καθηγητή Γρηγόρη Στάθη

Τριήμερο σεμινάριο βυζαντινής μουσικολογίας και ψαλτικής τέχνης θα πραγματοποιηθεί στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από 31 Μαρτίου έως 2 Απριλίου. Στο σεμινάριο θα διδάξει ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ.Γρηγόρης Στάθης με θέμα: «Το στιχηραρικό γένος μελοποιίας».

Το συνέδριο απευθύνεται σε κάθε φιλόμουσο ενδιαφερόμενο, μουσικολόγους, ψάλτες και φοιτητές των μουσικών τμημάτων, που επιθυμούν να γνωρίσουν ένα από τα βασικά μουσικά γένη της βυζαντινής και μεταβυζαντινής μουσικής φιλολογίας. Το σεμινάριο θα πραγματοποιείται στο Φουαγιέ του τμήματος και ώρα 18:00 με 20:00.

Μετά το πέρας του σεμιναρίου τη Πέμπτη 2 Απριλίου και ώρα 20:15 θα ακολουθήσει τιμητική εκδήλωση και δεξίωση για τον επίσημο καλεσμένο του σεμιναρίου, καθηγητή Γρηγόρη Στάθη.

http://www.pemptousia.gr/2015/03/seminario-me-ton-kathigiti-grigori-stathi/