Ο Χαράλαμπος Παπανικολάου υπήρξε μια από τις μεγάλες φυσιογνωμίες της ψαλτικής και της εκκλησιαστικής μελοποιίας των τελών του 19ου και αρχών του 20ου αιώνα. Έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη Καβάλα, ενώ μεγάλος σταθμός της ζωής του ήταν η Βέροια κοντά στον τότε Μητροπολίτη Βεροίας Κοσμά Μαδυτινό.
Γεννήθηκε το 1854 στην Μουσθένη Καβάλας. Σέ ηλικία είκοσι ετών προσλήφθηκε ως ψάλτης στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Ιωάννου της Καβάλας όπου υπηρέτησε επί δεκαοκτώ χρόνια. Τό 1892 μετέβη στην Βέροια, όπου παράλληλα με την θέση του δεξιού ιεροψάλτη στον Μητροπολιτικό ναό, υπηρέτησε και ως μουσικοδιδάσκαλος στό Ημιγυμνάσιο της Εκκλησιαστικής Κοινότητας Βεροίας. Το έτος 1900 επιστρέφει στην Καβάλα, όπου και αναλαμβάνει το δεξιό αναλόγιο του ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, της γνωστής σε μας Παναγίας. Απ΄ την Καβάλα εκδίδει το 1905 και το μουσικό του πόνημα με τίτλο «Ανθοδέσμη Εκκλησιαστικής μουσικής», στο οποίο περιλαμβάνει μουσικά έργα δικά του, καθώς και άλλων τα περισσότερα διασκευασμένα απ τον ίδιο, τα οποία έτυχαν μεγάλης αποδοχής και ψαλτικής χρήσης μέχρι και σήμερα. Το διάστημα 1920-1925 τον βρίσκουμε στην Καρδίτσα ως πρωτοψάλτη του Μητροπολιτικού ναού της, οπότε και επανέρχεται στην Καβάλα μέχρι τό έτος του θανάτου του (1929), υπηρετώντας στον Καθεδρικό ναό του Αποστόλου Παύλου.
Το έργο του Χ. Παπανικολάου διακρίνεται για την πρωτοτυπία του, είναι συνυφασμένο με τις γενικότερες νεωτερικές τάσεις τις εποχής του, χωρίς όμως να απομακρύνεται ιδιαίτερα απ τα πλαίσια της μελοποιητικής παράδοσης του 18ου και 19ου αιώνα και έχει αξιολογηθεί ιδιαίτερα θετικά. Τα έντεχνα μελοποιήματά του διανθίζουν μέχρι και σήμερα την ψαλτική πρακτική του Αγίου Όρους καθώς και το ρεπερτόριο αρκετών ψαλμωδών κυρίως της Βορείου Ελλάδος.
Οι έντεχνες εκκλησιαστικές του συνθέσεις ακούγονται έως σήμερα στο Άγιον Όρος, ιδιαίτερα στις πανηγύρεις των Αθωνικών Ιερών Μονών, όπως το Οκτάηχο «Θεοτόκε Παρθένε» το οποίο αποτελεί μια από τις πρωτότυπες συνθέσεις του, που προφανώς το συνέθεσε για συγκεκριμένες λειτουργικές ανάγκες.
pemptousia.gr
http://www.pemptousia.gr/2013/06/%CE%BF-%CF%80%CF%81%CF%89%CF%84%CE%BF%CF%88%CE%AC%CE%BB%CF%84%CE%B7%CF%82-%CF%87%CE%B1%CF%81%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CE%BC%CF%80%CE%BF%CF%82-%CF%80%CE%B1%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BB%CE%AC/
